Κοινωνικά μέσα δικτύωσης (social media), επηρεάζουν τα παιδιά μας.

Θετικά και αρνητικά στοιχεία στα social media.

Όπως οτιδήποτε μας περιβάλλει έχει τα θετικά και αρνητικά του στοιχεία έτσι και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν και επηρεάζουν θετικά και αρνητικά όχι μόνο τους μεγάλους αλλά και τα παιδιά. Επειδή όμως τα παιδιά και οι έφηβοι δεν έχουν αναπτύξει πλήρως την προσωπικότητά τους είναι επιτακτική ανάγκη οι μεγάλοι να γνωρίζουν αυτά τα θετικά και αρνητικά στοιχεία των Social Media ώστε να μπορούν να προλαμβάνουν άσχημες καταστάσεις. Θα ήθελα λοιπόν να σας αναφέρω μερικές συμβουλές που αφορούν μερικά από τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των μέσων αυτών.

Θετικοί τρόποι που τα κοινωνικά μέσα επηρεάζουν τα παιδιά μας:

Κοινωνικοποίηση και επικοινωνία: Το κυριότερο χαρακτηριστικό των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι να μένεις συνδεδεμένος με τους φίλους και την οικογένειά σου, να κάνεις νέες επαφές και να ανταλλάσσεις ιδέες που μπορεί να είναι προς όφελος σου. Τα κοινωνικά μέσα επιτρέπουν όλα αυτά να συμβαίνουν σε μια ευρύτερη κλίμακα, η οποία μπορεί να επεκτείνει την άποψη ενός παιδιού για τον εαυτό του, την κοινότητά του και τον κόσμο. Είναι πολύ θετικό να μπορείς να έχεις την πληροφορία, να εκφράζεις απόψεις και να μπορείς ταυτόχρονα να τις μοιράζεσαι άμεσα με το πάτημα ενός κουμπιού σε γνωστούς και φίλους.

Πρόσβαση στην πληροφορία: Τα παιδιά και οι έφηβοι έχουν μεγαλύτερη δυνατότητα να έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες που υπάρχουν στο διαδίκτυο αλλά και πιο συγκεκριμένα στα κοινωνικά δίκτυα εύκολα και ανώνυμα, χρησιμοποιώντας ηλεκτρονικούς πόρους και κοινωνικά μέσα. Μπορείς την ίδια στιγμή που βρίσκεις την πληροφορία να την μοιράζεσαι και να ανταλλάσσεις απόψεις γι' αυτή. Αυτό πριν μερικά χρόνια δεν θα μπορούσαμε ούτε να το φανταστούμε ότι θα μπορούσε να γίνει. Στο παρελθόν για να ανταλλάξουμε πληροφορίες και να εκφέρουμε άποψη μέσα σε κάποια ομάδα φίλων ή συγγενών θα έπρεπε να συναντηθούμε όλοι μαζί, πράγμα που μπορούσε να γίνει λίγες φορές μέσα σε ένα χρόνο και μόνο με αυτούς που βρισκόταν στην ίδια πόλη. Σήμερα με το πάτημα ενός κουμπιού ξεπερνάς σύνορα χωρών και μιλάς ομαδικά με τα ξαδέρφια σου και ανταλλάσσεις απόψεις στην άλλη άκρη του κόσμου! Όταν αυτές οι δυνατότητες που προσφέρουν τα κοινωνικά δίκτυα χρησιμοποιούνται σωστά, μπορεί να γίνουν ένα εξαιρετικό εργαλείο μάθησης και ένας τρόπος για την ενίσχυση της ανεξαρτησίας και της ανάπτυξης νέων και ηλικιωμένων.

Οι αρνητικοί τρόποι των κοινωνικών μέσων που επηρεάζουν τα παιδιά μας:

Συνεχής διέγερση / απόσπαση της προσοχής: Ένας από τους παράγοντες που θεωρώ πιο ανησυχητικούς για τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης είναι το ότι προσφέρουν στους ανθρώπους την ευκαιρία να αποστασιοποιούνται ή να ασχολούνται συνεχώς με τους άλλους με τρόπο που σχεδόν εξαλείφει την ανάγκη να μπορούν να μένουν κάποιες φορές πραγματικά "μόνοι". Το να μάθεις να "κάνεις παρέα με τις δικές σου σκέψεις", να ανέχεσαι τις δυσάρεστες σκέψεις και συναισθήματα που εμφανίζονται όταν είσαι συγκεντρωμένος και να μάθεις να απολαμβάνεις πραγματικά τη "παρέα με τον εαυτό σου" είναι μια πολύτιμη ικανότητα που τα κοινωνικά μέσα μπορούν εύκολα να μας εμποδίσουν να μάθουμε. Αυτή η συνεχής διέγερση και απόσπαση προσοχής δημιουργεί προβλήματα που περιλαμβάνουν κακό ύπνο, μη ικανότητα αντιμετώπισης προβλημάτων και δημιουργούν προβλήματα προσοχής.

Σύγκριση και ζήλος: Οι περισσότεροι από εμάς παρουσιάζουμε τα καλύτερα κομμάτια της ζωής μας στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης, δίνοντας στον κόσμο μια μονόπλευρη εικόνα της πραγματικότητάς μας. Είναι αδύνατο να μην αισθανόμαστε έστω και λίγο ζήλια όταν κάποιος "ανεβάζει" φωτογραφίες από κάποιο ταξίδι που πήγε ή τα γενέθλιά των παιδιών του σε κάποια όμορφη παραλία. Αυτό μπορεί να μας οδηγήσει να προβάλλουμε ότι είναι καλό και εντυπωσιακό στη δική μας ζωή, λέγοντας ακόμη και ψέματα γι' αυτό, και οδηγώντας έτσι σε έναν κύκλο ανθυγιεινής σύγκρισης και ζήλιας στα κοινωνικά δίκτυα. Σταματάμε να είμαστε αληθινοί και πολλές φορές ξεφεύγουμε από την πραγματικότητα όσο αναφορά τις δυνατότητές μας. Αυτό μπορεί να μας οδηγήσει στο να νιώθουμε ανασφαλείς με τον εαυτό μας.

Μη ασφαλείς συμπεριφορές: Τα παιδιά και οι έφηβοι διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο ως προς τις μη ασφαλείς συμπεριφορές που τις καθιστούν ευκολότερες όταν υπάρχει εμπλοκή του διαδικτύου όπως είναι το cyber-bullying. Οι έφηβοι και τα παιδιά μια που δεν έχουν διαμορφώσει πλήρως την προσωπικότητά τους επηρεάζονται πιο εύκολα από άλλους είτε είναι μεγαλύτεροι είτε συνομήλικοί τους. Στο διαδίκτυο, όπως πολλοί από εμάς γνωρίζουμε, δεν υπάρχουν ιδιαίτεροι περιορισμοί. Ιδιαίτερα στα κοινωνικά δίκτυα ο καθένας κακόβουλος μπορεί να προσποιηθεί κάποιον που τα παιδιά μας θα εμπιστευθούν και θα τους κάνει να πιστέψουν ότι είναι φίλος τους. Αυτό μπορεί εύκολα να έχει ως αποτέλεσμα τον αποκλεισμό τους από τα κοινωνικά δίκτυα, την παρενόχληση τους στο διαδίκτυο (cyber bullying) ακόμη και τη επικίνδυνη σεξουαλική συμπεριφορά τους μέσω διαδικτύου. Έχουμε ακούσει για περιπτώσεις όπου έφηβοι αλλά και παιδιά έχουν παρασυρθεί από διάφορους επιτήδειους που τα ξεγελάνε μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και είτε κάνουν ανάρμοστες σεξουαλικές ή άλλου είδους πράξεις είτε οδηγούνται ακόμη και στην αυτοκτονία.

Είναι τελικά θετική η χρήση των κοινωνικών μέσων δικτύωσης;

Οι άνθρωποι όλων των ηλικιών, όχι μόνο παιδιά, μπορούν να έχουν πολλά οφέλη από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά θα πρέπει να είναι αρκετά προσεκτικοί στο πως σχετίζονται και συμπεριφέρονται μέσα από αυτά καθώς και πως χρησιμοποιούν το διαδίκτυο στη ζωή τους γενικότερα. Είναι ζωτικής σημασίας οι γονείς να διαδραματίζουν ενεργό ρόλο στην παρακολούθηση της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από τα παιδιά τους. Πρέπει να τους διδάσκουν πως να χρησιμοποιούν το διαδίκτυο με ασφάλεια και να έχουν συνεχείς συζητήσεις για τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης καθώς και τα συναισθήματά τους γι' αυτά. Θα πρέπει επίσης οι ώρες που βρίσκονται οι έφηβοι, τα παιδιά αλλά και οι μεγάλοι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να είναι περιορισμένες. Πρέπει να υπάρχουν κανόνες που θα εφαρμόζονται από όλους μέσα στην οικογένεια. Και πάνω απ' όλα θα πρέπει να υπάρχει συνεχής επικοινωνία όλων των μελών της οικογένειας ώστε αν σε περίπτωση οι γονείς δουν αλλαγές στην συμπεριφορά των παιδιών τους να καταλάβουν άμεσα και να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν κάποιο πρόβλημα που τυχόν έχει προκαλέσει η χρήση των κοινωνικών δικτύων.

Που μπορούν να βοηθήσουν οι ψυχολόγοι;

Πολλές φορές η χρήση των κοινωνικών δικτύων, κυρίως από εφήβους, μπορεί να γίνει εθισμός. Οι νέοι φτάνουν πολλές φορές να "βρίσκονται" μέσα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για πολλές ώρες το 24ωρο. Αποτέλεσμα αυτού είναι να εθίζονται και να μην μπορούν να τα αποφύγουν. Απ' την άλλη μεριά, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έρχονται σε επαφή με άλλους που έχουν άσχημη επιρροή σε αυτούς. Οι γονείς τους πολλές φορές, αν και προσπαθούν, δεν μπορούν να τους "αποκόψουν" από αυτά. Βρίσκουν τρομερή αντίδραση και θυμό. Αν καταλάβετε ότι το παιδί σας βρίσκεται σε μια τέτοια κατάσταση και δεν μπορείτε να το ελέγξετε ίσως χρειάζεστε την βοήθεια κάποιου ψυχολόγου που με την εμπειρία του θα καταφέρει να σας δώσει λύση στο πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί λόγω της αλόγιστης χρήσης των κοινωνικών δικτύων.